Inox: Phân loại & Lựa chọn khi chế tạo Thiết bị Bếp công nghiệp

Trong ngành công nghiệp chế biến thực phẩm, chất liệu inox đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc sản xuất các thiết bị bếp. Việc lựa chọn loại inox phù hợp ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng, độ bền và tuổi thọ của thiết bị. Bài viết này sẽ giúp bạn tổng hợp các loại inox phổ biến nhất được sử dụng để chế tạo thiết bị bếp công nghiệp.

1. Inox là gì? Cách phân loại inox phổ biến

Inox là một loại vật liệu quen thuộc trong cuộc sống hàng ngày, đặc biệt là trong ngành công nghiệp chế biến thực phẩm. Nhưng bạn đã thực sự hiểu rõ về inox? Loại vật liệu này được phân loại như thế nào và mỗi loại có những đặc tính gì?

1.1. Inox là gì?

Inox hay còn được gọi là thép không gỉ, là một loại hợp kim của sắt, trong đó có chứa tối thiểu 10% crom. Chính thành phần crom này đã tạo nên khả năng chống ăn mòn, gỉ sét vượt trội của inox so với các loại thép thông thường. 

Nhờ đặc tính này, inox trở thành vật liệu lý tưởng để sản xuất các thiết bị tiếp xúc trực tiếp với môi trường ẩm ướt, hóa chất hoặc thực phẩm.

1.2. Phân loại

Inox được phân loại dựa trên cấu trúc, phần hóa học và quá trình gia công. Mỗi loại inox sẽ có những đặc tính riêng biệt, phù hợp với các ứng dụng khác nhau trong công nghiệp. Dưới đây là các nhóm inox chính cùng với các đại diện tiêu biểu:

• Inox Austenit: Có cấu trúc tinh thể ổn định ở nhiệt độ phòng, ít bị từ hóa, dễ gia công, có khả năng chống ăn mòn tốt, đặc biệt trong môi trường trung tính và kiềm. Các loại phổ biến: SUS 301, 304, 304L, 316, 316L, 321, 310s,…
• Inox Ferritic: Có cấu trúc tinh thể lập phương tâm khối, có tính từ, có khả năng chống ăn mòn tốt trong môi trường oxy hóa. Giá thành rẻ hơn so với inox Austenit. Các loại phổ biến: SUS 409, 410, 430,…
• Inox Austenit-Ferritic (Duplex): Kết hợp ưu điểm của cả inox Austenit và Ferritic, có độ bền cao, chống ăn mòn tốt trong môi trường khắc nghiệt, chịu được ứng suất căng kéo cao. Các loại phổ biến: LDX 2101, SAF 2304, 2205, 253MA,…
• Inox Martensitic: Có độ cứng cao, khả năng chống mài mòn tốt, độ bền kéo tốt. Các loại phổ biến: 420S45, 248SV,…

2. Inox có những đặc tính gì nổi bật?

Inox nổi tiếng với những đặc tính ưu việt khiến nó trở thành một trong những vật liệu được ưa chuộng nhất trong nhiều ngành công nghiệp. Đặc tính nổi bật nhất của inox chính là khả năng chống ăn mòn và gỉ sét vượt trội nhờ hàm lượng crom cao trong thành phần. Nhờ đó, inox có tuổi thọ cao, bền bỉ với thời gian và các tác động từ môi trường. 

Ngoài ra, inox còn sở hữu những đặc tính đáng giá khác như: độ cứng cao, chịu lực tốt, bề mặt sáng bóng, khả năng chịu nhiệt tốt và đặc biệt là tính vệ sinh ATVS. 

Chính những ưu điểm này đã giúp inox trở thành vật liệu lý tưởng để sản xuất các thiết bị nhà bếp, dụng cụ y tế, vật liệu xây dựng và nhiều sản phẩm khác nữa.

3. Các loại inox thường dùng trong chế tạo thiết bị bếp công nghiệp

Trong ngành công nghiệp chế biến thực phẩm, inox là vật liệu không thể thiếu. Tuy nhiên, không phải loại inox nào cũng phù hợp để chế tạo thiết bị bếp công nghiệp.

3.1. Inox 304

Inox 304 là loại inox được sử dụng phổ biến nhất trong ngành công nghiệp chế biến thực phẩm. Với thành phần chính là 18% crom và 10% niken, inox 304 sở hữu khả năng chống ăn mòn, gỉ sét và oxy hóa cực tốt. 

Bên cạnh đó, inox 304 còn có độ bền cao, dễ gia công và vệ sinh. Nhờ những ưu điểm này, inox 304 được ứng dụng rộng rãi trong sản xuất các thiết bị bếp công nghiệp như chậu rửa công nghiệp, bàn bếp, tủ lạnh công nghiệp, và nhiều thiết bị khác.

3.2. Inox 201

Inox 201 có thành phần gồm 18% Crom và 3% Niken. Do đó, khả năng chống ăn mòn của inox 201 kém hơn so với inox 304, đặc biệt trong môi trường có độ ẩm cao. 

Inox 201 thường được sử dụng để sản xuất các sản phẩm không yêu cầu độ bền cao và khả năng chống ăn mòn tuyệt đối như vỏ tủ, khung kệ hoặc một số bộ phận của thiết bị bếp.

3.3. Inox 316

Inox 316 cao cấp hơn so với inox 304. Với hàm lượng niken cao hơn, inox 316 có khả năng chống ăn mòn cực tốt, đặc biệt trong môi trường axit và muối. Do đó, inox 316 thường được sử dụng để sản xuất các thiết bị như máy rửa bát công nghiệp, thiết bị chế biến hải sản,…

3.4. Inox 430

Inox 430 là loại inox ferritic có hàm lượng crom cao nhưng không chứa niken. Inox 430 có khả năng chống ăn mòn tốt trong môi trường khô ướt. Tuy nhiên lại dễ bị ăn mòn trong môi trường ẩm ướt. 

Inox 430 thường được sử dụng để sản xuất các sản phẩm nồi, chảo hoặc các bộ phận không yêu cầu độ bền cao.

3.5. Inox 410

Inox 410 là một loại inox martensitic, có độ cứng cao và khả năng chống mài mòn tốt. Tuy nhiên, inox 410 dễ bị gỉ sét trong môi trường ẩm ướt và khả năng chống ăn mòn tốt kém hơn inox 304 hoặc 316. 

Inox 410 thường được sử dụng để sản xuất các sản phẩm yêu cầu độ cứng cao như vá sạn, muỗng…

3.6. Inox 301

Inox 301 có thành phần tương tự như inox 304 nhưng có hàm lượng carbon cao hơn. Điều này giúp inox 301 có độ cứng cao hơn nhưng lại giảm khả năng chống ăn mòn. 

Inox 301 thường được sử dụng để sản xuất các sản phẩm yêu cầu độ cứng cao và khả năng chịu lực tốt như các bộ phận của máy móc, thiết bị.

4. Dùng loại inox nào trong nấu ăn là tốt nhất?

Khi lựa chọn loại inox để sử dụng trong nấu ăn, yếu tố quan trọng nhất chính là tính an toàn cho sức khỏe. Inox tiếp xúc trực tiếp với thực phẩm nên cần đảm bảo không chứa các chất độc hại, không gây biến đổi hóa học đối với thức ăn. Trong số các loại inox, inox 304 được đánh giá là phù hợp nhất cho dụng cụ nấu ăn.

Inox 304 có thành phần chính là 18% crom và 8% niken, mang lại những ưu điểm vượt trội như:

• Khả năng chống ăn mòn, gỉ sét cực tốt: Nhờ đó, inox 304 không bị oxy hóa, không giải phóng các chất độc hại vào thức ăn, đảm bảo an toàn vệ sinh.
• Độ bền cao: Inox 304 có khả năng chịu nhiệt tốt, không bị biến dạng khi tiếp xúc với nhiệt độ cao, giúp nồi, chảo bền bỉ theo thời gian.
• Bề mặt sáng bóng, dễ vệ sinh: Inox 304 có bề mặt nhẵn mịn, không bám bẩn, dễ dàng vệ sinh sau khi sử dụng.
• Tính tương thích với nhiều loại bếp: Inox 304 có thể sử dụng được với nhiều loại bếp khác nhau như bếp gas, bếp điện, bếp từ.

Ngoài inox 304, inox 316 cũng được sử dụng trong một số sản phẩm nhà bếp cao cấp. Inox 316 có hàm lượng niken cao hơn, khả năng chống ăn mòn tốt hơn. Điều này càng thể hiện rõ hơn trong môi trường axit và muối. Giá thành của inox 316 cao hơn so với inox 304 nên cũng ít được ứng dụng hơn.

Với sự đa dạng của các loại inox, việc lựa chọn loại inox phù hợp cho thiết bị bếp công nghiệp là vô cùng quan trọng. Mỗi loại inox đều có những ưu điểm và hạn chế riêng, đòi hỏi người sử dụng phải có kiến thức nhất định để đưa ra quyết định lựa chọn đúng đắn.